“Door schade in je leven raak je uit verbinding met God, jezelf en ook anderen”
Wanneer er bij Pastorale Hulpverlening gesproken wordt over innerlijke genezing, dan zijn er veel woorden te bedenken: afwijzing, angst, trauma, vertrouwensbreuk, pijn…Ieder kan zijn eigen woord bedenken wat voor jou de innerlijke pijn is. Voor mij is “onverbondenheid” een woord wat aangaande dit pastorale thema veelomvattend is. Pijn, afwijzing, angst maken dat je uit verbinding gaat.
Het begin van de Bijbel geeft hier veel waardevolle informatie over. In Genesis 2 maakt Adam kenbaar dat hij een maatje mist: “Het is niet goed dat de mens alleen is” (2:18). God geeft Adam een vrouw, vanuit zijn eigen vlees. Daarin zit zoveel verbondenheid. Ze horen bij elkaar! Zo heeft God het bedoeld. Samenleven in verbondenheid en daarin elkaar aanvullen en bijspijkeren.
Helaas komt na Genesis 2, Genesis 3 en dat is het bekende hoofdstuk over de zondeval. Door zonde komt er afstand. Innerlijke wonden hebben altijd te maken met zonde of gebrokenheid. En dat geeft allereerst afstand tussen de mens en God. Het gevolg hiervan, zoals duidelijk te vinden is in dit hoofdstuk, is: schuld, schaamte en angst. En dit maakt dat je je terug trekt. Door schuldgevoelens (ik heb het fout gedaan), schaamte (ik ben fout) en angst ga je uit verbinding. Je durft niet meer onder de mensen te komen, je durft God niet meer onder ogen te komen. Adam en Eva verstopten zich (3:8).
Bij schuld is er vergeving nodig (je daden worden niet meer aangerekend), bij schaamte is er aanvaarding nodig (hier mag je ‘zijn’) en bij angst is het weer nodig dat er vertrouwen in de toekomst hersteld wordt en op die manier is er herstel met God mogelijk.
Van overleven naar leven
“We leven als Efteling-langnekken, er is afstand tussen ons hoofd en ons hart.”
Wanneer we om welke reden ook uit verbinding raken, dan gaan we als het ware overleven. Daarvoor laten we vaak een bepaalde kant van onszelf zien, in de hoop daar de waardering voor te krijgen of in de hoop er geen afwijzing op te krijgen. Ik noem 6 typen, maar er zijn er nog veel meer:
- De zorger; vooral gericht op de ander
- ‘Ik kan alles’; ik red het wel
- De clown; zo erg is het niet
- ‘het grijze muisje’; ik ben niet tot last
- De controleur, de perfectionist; mij loop het niet uit de hand
- De rebel; mij maak je niks
Deze taakrollen, deze kwaliteiten zijn waardevol en krachtig wanneer je ze passend inzet, maar het is ook mogelijk ze overmatig in te zetten. In dat geval worden deze, in de basis goede, kwaliteiten gebruikt als afweer-, als coping-, als overleving-, als verdedigingsmechanisme. Het zijn hulpmiddelen om als het ware een muurtje te bouwen, waarachter je werkelijke ik weggestopt is. Je gaat als het ware leven op je hoofd als controle-centrum en je vergeet je eigen hart; je bent als Lang-nek in de Efteling. Dan raak je uit verbinding met ‘jezelf’ (gesymboliseerd in het baby-poppetje).
Dit is zoals veel mensen leven, daarbij is er geen onderscheid tussen Christenen en niet-Christenen. De vraag is dus hoe we weer in verbinding komen met God, met onszelf, met anderen. Om tot herstel te komen is de moed nodig om weer tevoorschijn te komen van achter je muurtje vandaan. Voorbij de angst, voorbij de schaamte weer een stap naar God toe proberen te doen. Dat vraagt moed, maar je bent op weg naar een Vader die met open armen klaar staat. De eerste stap naar genezing is om God uit te nodigen achter je muurtje. In je angst, in je schaamte. Mag Hij daar komen en jou en jouw pijn aanraken?
De tweede stap is dat je meer voor jezelf gaat zorgen. Acceptatie in plaats van zelfveroordeling, liefde in plaats van walging. Dit is vaak een lange, lastige reis, maar haalbaar wanneer je in verbinding met God bent. Anderen kunnen hierbij helpen; hoe is die verbinding te herstellen? Mogen anderen achter de veilige muur kijken? Wat kost je dat? Wat levert dat op? Dat is uiteindelijk de derde stap. Al kunnen de stappen door elkaar lopen of elkaar afwisselen in het proces van herstel.
God verlangt naar mensen in verbinding, en vandaaruit is een vreugdevol leven mogelijk! Gods plan met de mens.
In mijn praktijk werk ik veel met Verbeeldtaal, dat geeft vaak sneller inzicht dan woorden, vandaar de illustratieve plaatjes.
Dit is een samenvatting van een Leerhuis-avond die ik gegeven heb in VPE de Morgenster op Urk.
Geschreven door: Hermineke Vonk, www.hermineke.nl